Ιστορίες από την αρχαία Κίνα: Η άποψη του Sima Guang για το ταλέντο και την αρετή

Ο Sima Guang (1019-1086) ήταν ένας ορθός λόγιος, πολιτικός άντρας και ποιητής που μετέφρασε τον Zi Zhi Tong Jian (ένα γενικό χρονικό της κινεζικής ιστορίας από το 403 Π.Χ μέχρι το 959 Μ.Χ.), έναν περιεκτικό καθρέφτη ώστε να ενισχύσει την κυβέρνηση. Θεωρείται μια από τις πιο εκλεπτυσμένες ιστορικές δουλειές της βόρειας Δυναστείας των Σονγκ (960-1127). Ο Sima Guang ταξινόμησε τα άτομα σε τέσσερεις κατηγορίες βασιζόμενος στην αρετή και στο ταλέντο: τους νοήμονες – αυτούς που έχουν και αρετή και ταλέντα, τους ανόητους - αυτούς που δεν έχουν ούτε αρετή ούτε ταλέντα, τους ευγενείς - αυτούς που έχουν αρετή αλλά όχι ταλέντα και τους κατώτερους - αυτούς που έχουν ταλέντα αλλά όχι αρετή.

Όταν ήταν η ώρα για να διορίσει αξιωματούχους, η πρώτη επιλογή θα ήταν ένας νοήμων άνθρωπος, έπειτα ένας ευγενής άνθρωπος. Αν δεν μπορούσε να βρεθεί ούτε νοήμων ούτε ευγενής άνθρωπος θα ήταν καλύτερο να χρησιμοποιήσουν έναν ανόητο άνθρωπο παρά έναν κατώτερο. Επειδή τα άτομα με ταλέντα αλλά χωρίς αρετή είναι τα πιο επικίνδυνα. Αυτοί ήταν χειρότεροι από αυτούς που δεν έχουν ούτε ταλέντα ούτε αρετή.

Ο Sima Guang πίστευε ότι ένας κύριος με ταλέντα θα μπορούσε να κάνει καλές πράξεις, ενώ ένα κατώτερο άτομο θα χρησιμοποιούσε το ταλέντο του για να κάνει κακά πράγματα. Όσο για τους ανόητους, δεν έχουν αρκετή σοφία για να πραγματοποιήσουν κακές πράξεις. Ενώ ο κατώτερος θα μπορούσε εύκολα να επιδείξει την κακή πλευρά τους: Αν καταβληθούν επαρκείς προσπάθειες η δουλειά τους θα είναι πολύ βίαιη σαν να μπαίνει ένα ζευγάρι φτερά πάνω σε μια τίγρη και η ζημιά που θα γίνει θα είναι αμέτρητη.

Ο Sima Guang εξήγησε περαιτέρω ότι ένα άτομο με αρετή ήταν σεβαστό από τους άλλους, και ένα άτομο με ταλέντο ήταν αρεστό. Όμως ένα αξιοσέβαστο άτομο θα μπορούσε να κρατήσει κάποιον σε απόσταση αλλά ένα πολύ αρεστό πρόσωπο γενικά προσελκύει ανθρώπους. Συνεπώς σαν λεπτολόγος, κάποιος θα μπορούσε εύκολα να παραβλέψει τον ενάρετο αλλά να σκλαβωθεί από τον ταλαντούχο. Από την ιστορία, σχεδόν όλοι οι ανόητοι και αυτάρεσκοι αυτοκράτορες, οι δόλιοι και οι σπάταλοι γιοί, ήταν όλοι ταλαντούχοι άνθρωποι που δεν είχαν αρετή. Έχουν υπάρξει τόσα πολλά παραδείγματα τέτοιων ανθρώπων που προκάλεσαν την ήττα των χωρών τους και την απώλεια των σπιτιών τους. Οι κακόφημοι αυτοκράτορες όπως οι Yin Zhouwang, Zhou Youwang, Sui Yangdi, κ.τλ. ήταν όλοι πολύ ταλαντούχοι, αλλά στερούνταν αρετής. Αυτοί ήταν όλοι κατώτεροι άνθρωποι οι οποίοι έφεραν πανωλεθρίες στις χώρες τους.

Ο Yin Zhouwang, για παράδειγμα ήταν εφυής και πληροφορημένος. Ήταν πολύ δυνατός σωματικά και ικανός να παλέψει με ένα άγριο θηρίο με γυμνά τα χέρια. Όμως πολύ συχνά κάλυπτε τα λάθη του, και δεν άκουγε τις συμβουλές και έδειχνε ασέβεια στους ουράνιους θεούς. Ήταν επιδειξιομανής και του άρεσε να επιδεικνύει το ταλέντο του ήταν αδίστακτος και βάρβαρος. Αυτός βασάνιζε πιστούς υποστηρικτές με ένα καυτό σίδερο, άνοιγε την κοιλιά μιας γυναίκας για να ελέγξει το παιδί, έσπαγε το κόκκαλο κάποιου για να αφαιρέσει το μυελό, ανάτεμψε τον ίδιο του το θείο ζωντανό για να πάρει την καρδιά του. Στο τέλος οι φεουδαρχικοί λόρδοι και ο λαός του, στράφηκαν εναντίον του. Ο Yin Zhouwang ηττήθηκε από τον Zhou Wuwang και το βασίλειο του ανατράπηκε. Αυτός πέθανε σε φωτιά θυσίας, και το όνομα του από τότε έμεινε ως αστείο στην ιστορία.

Άρα ο Sima Guang επανέλαβε ότι στην επιλογή αυτοκράτορα ή στο διορισμό του αξιωματούχου η αρετή έρχεται πρώτη.

Πηγή: Ιστορία Σονγκ - Η βιογραφία του Σιμα Γκουάνγκ